Bu kitap, diyalektik ve tarihsel materyalizmin temellerinin sistematik biçimde sergilenişini sunmaktadır. Felsefi bilginin doğası, dünya görüşünün rolü ve yöntembilimin amacı tartışmaları ile başlamaktadır. Yazar, teorik ve pratik malzemenin zenginliğine dayanarak; varlık ile bilinç, madde ile hareket, bilinç ile faaliyet gibi temel kavramların bütün yönleriyle bir analizini vermekte; adım adım diyalektiğin ana ilkelerini, yasalarını ve kategorilerini tanımlamakta ve günümüzdeki küresel sorunların arka planına yönelik toplumsal yaşamın sosyoekonomik, siyasi ve kültürel veçhelerini belirlemektedir. Kitap, tutarlı bir bilimsel felsefenin, gerçeğin önceden keşfedilmiş kırıntılarının mekanik bir biçimde biriktirilmesi ile değil, onların değişen tarihsel koşullar altında eleştirel analizi ve yaratıcı biçimde detaylandırılması ile geliştiğini göstererek sonuçlanmaktadır.